چطور یک متن سخنرانی موفق بنویسیم؟

شیوه تهیه متن سخنرانی استاندارد با کمک مربی سخنرانی

نویسنده: زینب شاهدی، مربی سخنرانی به سبک تد

تهیه متن، مهم‌ترین بخش سخنرانی است. سخنرانی که نتواند متن شفاف داشته باشد اصولا نمی‌تواند سخنرانی شفافی نیز داشته باشد. مهم‌ترین بازخوردها و ویرایش‌ها بر روی متن سخنرانی انجام می‌شوند و در صورت نبود متن، امکان ارزیابی و ویرایش سخنرانی وجود ندارد، چرا که در هر بار اجرا، سخنرانی خواه ناخواه دچار تغییراتی خواهد شد.

سخنران در مرحله اول صرفا نسخه اولیه‌ای از متن سخنرانی خود تهیه می‌کند و این نسخه در رفت و برگشت با مربی سخنرانی و دریافت بازخورد، به‌تدریج اصلاح می‌شود.

در هنگام ویرایش متن سخنرانی باید نکات بسیاری را در نظر گرفت که به دانش زمینه‌ای کافی درباره شیوه تهیه محتوای جذاب نیاز دارد. از جمله مهم‌ترین این نکات این موارد هستند:

شناسایی مخاطب: هر سخنرانی، علاوه بر عموم شنوندگان، عده‌ای مخاطب ویژه دارد که بیش از همه به موضوع سخنرانی اهمیت می‌دهند و باید آنها را به عنوان کسانی که نظرشان از دیگران مهم‌تر است در هنگام تهیه متن در نظر گرفت. برای مثال، احتمالا مخاطب ویژه یک سخنرانی با موضوع معماری، دانشجویان رشته معماری، معماران و عده‌ای از افراد علاقمند به هنر معماری هستند. این افراد اصولا دانش زمینه‌ای درباره معماری دارند و به منظور کسب اطلاعاتی فراتر از آن، به سخنرانی گوش می‌دهند. شناسایی این مخاطبان در کنار مخاطب عام کمک می‌کند پرداختن به ایده اصلی سخنران در متن سخنرانی به شیوه‌ای صورت بگیرد که هم برای مخاطب عام فهمیدنی و لذت‌بخش باشد و هم انتظارات مخاطبان ویژه را برآورده سازد.

جلب توجه مخاطب: مخاطبان به‌طور کلی به این سادگی زحمت گوش دادن به هر محتوایی را به خود نمی‌دهند و همواره این سوال را در ذهن خود دارند: «چرا باید به حرفات گوش بدم؟» دنیای امروز دنیای بمباران محتواست. هر کسی می‌تواند درباره هر موضوعی، با یک جستجوی ساده به مطالبی جذاب و مفید دست پیدا کند. در این شرایط، جلب توجه مخاطب سخت‌تر هم شده است. یکی از اولین نکاتی که سخنران باید در هنگام نوشتن متن سخنرانی در ذهن داشته باشد همین است که با چه ترفندهایی می‌تواند مخاطب را متقاعد کند به حرف‌های او توجه کند.

تکنیک‌های زیادی برای جلب توجه مخاطب وجود دارد که شوخی کردن و سوال پرسیدن از موثرترین و پرکاربردترین آنها به‌شمار می‌روند.
جلب توجه از مخاطب در عرض دو یا سه دقیقه ابتدای سخنرانی باید صورت بگیرد. اگر این اتفاق در همان ابتدا رخ نداد، مخاطب از دست رفته است و کار سخنران در ادامه سخنرانی‌اش بسیار دشوارتر خواهد بود. پس، گنجاندن شوخی‌های مناسب و جذاب و یا مطرح کردن پرسش‌های چالش‌برانگیز در ابتدای سخنرانی اهمیت زیادی دارد و در بسیاری از سخنرانی‌های موفق دیده می‌شود.

استفاده از عنصر خلاقیت: پس از نوشتن نسخه اولیه سخنرانی و دریافت آن توسط مربی، سخنران در معرض چالشی اساسی قرار می‌گیرد: آیا روش بهتری برای بیان این ایده وجود ندارد؟
پرسیدن این سوال و پافشاری بر پیدا کردن دست‌کم دو روش دیگر برای عرضه همین ایده به مخاطب، سخنران را وادار می‌کند خلاقیتش را به کار بگیرد و بیشتر روی محتوای خود کار کند. مربی (فارغ از این‌که در ذهن خودش شیوه بهتری برای ارائه محتوا وجود دارد یا نه) روش ارائه ایده سخنران را به‌طور جدی به چالش می‌کشد تا نهایت خلاقیت سخنران به کار بیفتد. برای این کار لازم است خوراک کافی برای رشد خلاقیت سخنران به او داده شود. پیشنهاد تماشای سخنرانی‌های تد و بحث و گفتگو درباره آنها یکی از بهترین راه‌هاست.

چه چیزی سخنرانی شما را به یاد ماندنی می‌کند؟ این سوال نیز می‌تواند سخنران را به فکر وادارد تا راه‌هایی برای هرچه خلاقانه‌تر کردن سخنرانی خود پیدا کند تا تاثیر آن برای مدت بیشتری بر ذهن و زندگی مخاطب باقی بماند. علاوه بر این، با توجه به این‌که در رویداد تدکس تعداد زیادی سخنران در یک روز روی صحنه می‌آیند، و تعداد سخنرانی‌هایی که در فضای مجازی قرار می‌گیرند نیز بسیار زیاد است، به‌یادماندنی کردن سخنرانی با ترفندهای مختلف می‌تواند نکته‌ای حیاتی برای موفقیت سخنرانی دانسته شود.

نویسنده: زینب شاهدی، مربی سخنرانی به سبک تد